Historie
Eigenlijk begon ik al in 1980 met het maken van volwaardige radioprogramma’s.
Radio Doreo was een collectief van meerdere kleine groepjes enthousiaste radiopiraten. Maar zowel de wetgever als onderlinge meningsverschillen hebben vrij snel een einde gemaakt aan dit ambitieuze initiatief.
Vanaf 1982 begonnen de reguliere uitzendingen van Radio Fata Morgana.
Een individueel project maar door het toch onverwachte succes de basis van een blijvend fenomeen…
Een radiohistorisch overzicht.
Onderstaande lijst is niet compleet. Het bevat alleen de ‘highlights’ van de radiostations waar ik persoonlijk ook veel betrokken was in de organisatie. Ik heb langdurig en met veel plezier gedraaid bij Radio Candlelight, er was een kort maar hevig project met Delta Radio en ik was nog kort verbonden aan Radio Randstad, Radio VAPO (Alblasserdam) en in de internetradiotijd aan TVNR (Transparant Vlaams Nederlandse Radio) en Radio 078, een collectief van d.j.’s uit de oude piratentijd.
Maar eerst nog wat verder terug in de tijd met de:
Prehistorie
Behalve mijn liefde voor de radio (gevoed door zeezender ‘Radio Veronica’, die jarenlang altijd thuis aan stond omdat mijn moeder daar gek op was), had ik ook een zwak voor zenders. Daarom was de eerste zendontvanger die ik in bezit kreeg een ‘walkie-talkie-set’ waarmee ik in m’n eentje eigenlijk weinig kon. Daarvoor was het bereik ook veel te klein.
Omdat ik daarmee wel regelmatig andere (echte) zendamateurs op de 27MC kon ontvangen, wilde ik niets liever dan een echte ‘bak’ (een zendontvanger op de 27MC werd toen ‘bakkie’ genoemd, als tegenhanger van de veel duurdere legale apparatuur van zendgemachtigde radioamateurs). Maar de 27MC was in die tijd nog illegaal.
Toch schafte ik van mijn zakgeld als eerste een grotere ‘walkie-talkie’ aan. Een portofoon met een krachtiger bereik en meerdere kanalen.
Maar het was me nog lang niet genoeg. Ik wilde een echt ‘basisstation’ hebben, maar daarvoor was een losse (externe) antenne noodzakelijk.
Ik woonde in die tijd enige jaren bij mijn oma en van haar mocht ik (uiteraard?) geen buitenantenne plaatsen. Daarom gebruikte ik in het begin een mobiele antenne (eigenlijk voor op de auto) die ik op een metalen plaat had gemonteerd.
Het lukte me echter nog nauwelijks om verder dan een paar straten te kunnen zenden…
Daarom besloot ik uiteindelijk om stiekem (…) een buitenantenne te kopen, bevestigingsmateriaal voor aan de buitenmuur en om dit op een dag dat mijn oma een keer een uitje had, te bevestigen.
Dat is in zekere zin gelukt… Maar uiteraard heeft dit wel voor een rel gezorgd in de familie.
Maar eindelijk was ik tevreden. Met het sterk verbeterde zendbereik en mijn ‘keiharde’ geluid door een prima staande microfoon, was ik helemaal gelukkig.
In een aantal jaren is mijn 27MC hobby almaar gegroeid en toen het eenmaal gelegaliseerd werd (de zogenaamde ‘MARC-vergunning’) ging ik steeds verder in mooiere, betere en sterkere zendontvangers (ook voorzien van de wat minder legale lineair-versterkers – de ‘kacheltjes’) en in steeds betere antennes toen ik eenmaal op mezelf woonde in mijn flatje, gelukkig op de bovenste etage.
Mijn allerbeste antenne ooit was eens de ‘Avanti Sigma IV’, van bijna 8 meter hoog.
In de tussentijd groeide ook mijn belangstelling voor zenders op een andere frequentie; de zogenaamde 2-meter band. Ofwel het frequentiebereik op de reguliere FM, waar alle normale radio destijds werd beluisterd, van Hilversum 1, 2 en 3 tot buitenlandse radiostations. Omdat het gebied tussen de 100 en 108 Mhz (het laatste stuk van die FM-band) minder gebruikt werd in Nederland, zaten daar de meeste radiopiraten.
Toen ik daarmee begon was het al behoorlijk druk met ‘landpiraten’, die langzaam aan populair waren geworden door het gedwongen stoppen van Radio Veronica.
Met naar verhouding weinig zendvermogen kon een radiopiraat een gemiddelde stad wel bereiken. Omdat slechte kwaliteit zenders flinke storingen konden veroorzaken op radio en TV, was het een behoorlijke klus om als amateur een goed werkende en storingsvrije radiozender te installeren.
Omdat ik al ervaring had met de 27MC was dit voor mij echter een kleine stap.
Met een ander soort zender en een andere (gelukkig veel kleinere) antenne, kon ik al snel met het kleinste en bekendste in de winkel verkochte zendertje aan de slag.
(Hoewel illegaal… Het verkopen van illegale zenders werd lange tijd nog gedoogd.)
Mijn eerste radiozender was een zogenaamde ‘Stentor’.
Door ‘gevorderde’ radioamateurs vaak ‘stoortor’ genoemd omdat vele kopers geen verstand hadden van de techniek en met hun zendertjes veel storing veroorzaakten in de buurt.
Met een radiozender kon je in tegenstelling tot de 27MC-apparatuur dan alleen maar zenden, dus niet ontvangen. Dat deed je dan gewoon met je normale (draagbare) radio.
In het begin werkte ik daar echter ook mee als was ik een soort van zendamateur, door te zenden, uitsluitend gesproken oproepen te doen en dan de band af te luisteren naar respons. Dit soort amateurs waren er ook en wisselden dan meestal allerlei informatie uit over het geluid en hoe goed of slecht ze elkaar ontvingen.
Toen ik langzaam maar zeker ook een soort thuisstudio ging opbouwen, met platenspeler(s), cassettedeck(s) en natuurlijk… microfoon, ging ik uiteindelijk doen wat ik zo graag wilde: echt radio maken.
Zo is uiteindelijk als eerste echte ‘officiële’ zender Radio DOREO ontstaan.
1982 – Radio Doreo
De Dordtse Regionale Omroep – Radio Doreo. Misschien een te ambitieus project en te weinig professionele en brede steun. Hoewel het inhoudelijk een goed kans van slagen had, was de organisatie te zwak om problemen op te kunnen vangen en die kwamen er, zowel intern als extern.
Het begon eenvoudig met een programma van enkele uren op de zondagmiddag, wat ik eerst alleen en later met nog een paar mensen vulde.
Later groeide dat uit met een paar avonden in de week en werd er een tweede zender aan toegevoegd die alle openstaande avonden en de zaterdag opvulde onder dezelfde naam. Die tweede zender bestond uit de mensen die later door zouden gaan onder de naam ‘Starlight’.
Dat ik al vanaf het begin betrokken was bij de ‘lokale radio’ in het algemeen en meer ambities had dan het maken van programma’s alleen, bewijst mijn brief naar het FRM (Free Radio Magazine) uit die begintijd. Als ‘Johnny Ravioli’ wilde ik Dordrecht beter op de kaart zetten, waar ik veel later pas echt de kans voor kreeg als medewerker bij de officiële Dordtse lokale omroep ‘TROM’.
Met dank aan de vinder van dit stukje uit het FRM uit februari 1982 Robǝrt Rijsdijʞ:
1983 – Radio Fata Morgana
John van de Rest volledig in z’n element met z’n eerste en beste solo-radiostation.
Een avondvullend programma met kwalitatief goede muziek, verzoekplaten en enkele spelletjes. Een radioavond voor velen om voor te gaan zitten!
Fata Morgana draaide in het begin ‘af en toe’ op de vrijdagavond.
Vandaar ook de naam ‘Fata Morgana’ – de ‘luchtspiegeling’: soms is die er, soms niet. Later werd de vrijdagavond vast en groeide de populariteit.
(Zie Fotoalbum)
1984 – Radio Starlight
Het tweede grotere project na Doreo, met een aantal oude medewerkers van Doreo. Starlight werd gemaakt door jongere d.j.’s met professionele ambities. Langzaam maar zeker werd Starlight meer gesteund door de lokale middenstand wat een grote opsteker was! Een te grote uitbreiding in zendvermogen werd Starlight uiteindelijk fataal; de zender werd er enkele keren uitgehaald en daarna was het afgelopen.
Radio Starlight was opgezet door het team d.j.’s wat eerst met Doreo had samengewerkt.
Toen ik was gestopt met Fata Morgana en Radio Candlelight voor de laatste keer uit de lucht was gehaald, sloot ik me bij Starlight aan waar ik meerdere programma’s ging maken.
Bijzonder was de sponsoring die Starlight maakte voor de Dordtse Merwehal en de discotheek Alcazar in Puttershoek (beide van eigenaar Jan van der Pligt). Door de samenwerking kreeg Starlight de mogelijkheid om regelmatig interviews te mogen doen met bekende optredende artiesten. Meestal nam ik de interviews af.
Hierdoor hebben we interviews gehad met artiesten zoals Lee Towers, André Hazes, Vanessa, Jerney Kaagman (Earth & Fire), Arnold Mühren (The Cats), Roberto Jacketti & The Scooters, The Trammps, Centerfold en nog vele anderen.
(Zie Fotoalbum)
1987 – Legale lokale omroep TROM Radio
De illegaliteit moe en de angst om weer meer kwijt te raken deden mij besluiten aan te melden bij de lokale omroep in oprichting: de TROM – Televisie en Radio Omroep Merwestad. Het hoogtepunt was een eigen radioprogramma op de zondagavond: ‘De Rest van het Avontuur’… Met veel muziek, beetje info, paar spelletjes en enkele verzoekplaten. Het leek een beetje op oude tijden. Leek… Maar het was het niet. Andere verplichtingen (een vriendin…) maakten dat ik het bij de radio voorlopig helemaal voor gezien hield.
2006 – Fata Morgana Internetradio
Ongeveer 10 jaar nadat ik het Fata Morgana Magazine was begonnen, kwam ik er toevallig achter dat er inmiddels software bestond die je op een eenvoudige PC kon installeren en waarmee je vervolgens via een speciale ‘stream hoster’ radio kon maken.
De computers en het snellere internet waren daar nu prima voor geschikt.
Omdat ik in deze tijd ook een beetje zocht naar een (legale) ‘uitlaatklep’ waarmee ik mijn vrije tijd weer een beetje positief kon vullen, dacht ik direct aan Fata Morgana… Radio!
In het begin maakte ik alleen op bepaalde uren programma’s maar al snel had ik voldoende muziek in MP3-formaat klaar staan om er 24 uur mee te vullen.
Fata Morgana draaide tot eind 2017 een nonstop programma, met in de eerste jaren enkele speciale muziekprogramma’s en later af en toe gepresenteerd.
2007 – Croatia Hrvatska Internetradio
Vanwege mijn gegroeide liefde voor de Kroatische muziek, die ik had leren kennen via mijn partner die daar vandaan kwam, ben ik een jaar nadat Fata Morgana was gestart, ook met deze volledig Kroatische non-stop muziekradio begonnen.
Deze radio werd wereldwijd zo goed beluisterd dat ik er met een beetje pijn in mijn hart na 5 jaar mee ben gestopt. Maar de pijn kwam ook door het wegvallen van de band met Kroatië, na het beëindigen van mijn relatie.
Overige Radioactiviteiten
Delta Magazine
Ergens in het overzicht van radiostations wordt bovenaan “Delta Radio” even genoemd.
De bedoeling was dat Delta zou willen samenwerken met de andere bekendere piraten om in een soort collectief de lokale radio te versterken en verbeteren. En de twisten rond gebruikte frequenties zo mogelijk te kunnen oplossen. Een heel klein beetje een voorloper van een “lokale omroep”.
Met daarnaast een magazine, het Delta Magazine, waarin dan alle ontwikkelingen van de Dordtse piraten zouden komen te staan.
Omdat de radio het ondanks professionele voorbereiding slechts 1 of 2 uitzendingen heeft volgehouden (uit de lucht gehaald door de RCD…) bleef dit magazine wel een periode bestaan.
Heel veel Dordtse piraten werkten er aan mee met bijdragen en opgaven van hun programmering.
Het magazine werd verkocht aan diverse liefhebbers van de piraten en uiteraard uitgedeeld aan alle piraten.
Radio Party
Toen in de 80er jaren (eindelijk?) sprake was dat er een lokale omroep opgericht zou worden, uiteraard na enige politieke beslissingen en er aan die omroep zoveel mogelijk maatschappelijk gesteunde organisaties mee moesten gaan doen, zag ik mijn kans schoon.
Al enkele jaren actief te proberen de piraten te organiseren en nu een kans deze piraten een kans te geven hun hobby op legale wijze te laten voortzetten. Ik wilde de piraten in de lokale omroep zien te krijgen.
Als inleiding daarop organiseerde ik de “Eerste Dordtse Radioparty”. Net tegen bepaalde verkiezingen dus strategisch handig.
Deze avond werd georganiseerd in een zaal van de Merwehal, met medewerking van Radio Starlight die de muziek verzorgde en van diverse Dordtse artiesten die belangeloos optraden: Jany Szabo, Gerard de Vree en showgroep The Seven Source. Het Vrije Tijds Centrum verzorgde er zelfs een modeshow! Volop amusement om de aanwezige politici van vrijwel alle Dordtse partijen duidelijk te maken dat de radiopiraten sterke en serieuze partners zouden zijn om de nieuwe lokale omroep inhoud te geven.
De politici kregen ook allemaal het woord en namen een uiteraard voorzichtig positief politiek standpunt in dat het zeker de bedoeling zou zijn om de lokale radiopiraten mee te laten doen aan de omroep.
Deze Radio Party was achteraf gezien het hoogtepunt wat ik heb bereikt en zeker een succes te noemen.
(Zie Fotoalbum)
TROM Radio
Er kwamen vele vergaderingen van de “lokale omroep in oprichting” waarin ik plaats mocht nemen als woordvoerder voor de piraten.
Maar uiteraard moest er nog veel water door de Dordtse havens stromen voor er eens iets van de grond kwam…
Vele standpunten stonden tegenover elkaar en naast de politiek wilden vooral de christelijke organisaties een flinke vinger in de pap.
Het heeft maanden geduurd maar uiteindelijk werd dan toch de TROM in 1987 opgericht.
Mede dankzij mij waren op de eerste bijeenkomsten ook de piraten welkom om zich aan te melden als vrijwilliger.
Maar omdat in het begin van de TROM alles zeer strak geregeld was, ging dat niet meteen lopen. Er werden opleidingen aan verbonden en het duurde nog lang voordat TROM Radio werkelijk van start ging.
D.j. John van de Rest was daar uiteraard wel als een van de eersten bij.
Ook enkele andere oud-radiopiraten werkten er aan mee en later ook in de radiotechniek want het zelf draaien van radioprogramma’s was helaas uit den boze.
Het overige is bekend: Ik ging een ander leven zoeken. Maar niet voordat ik afscheid had genomen met nog een “Tweede Dordtse Radioparty”!
Veel kleiner van opzet (hoewel de verwachtingen van sommigen wat hoger lagen) met een klein zaaltje, enkele genodigden zoals familie, kennissen en uiteraard enkele collega radiopiraten. Toch nog met optredens van onze Dordtse Maitre Pierre en zangeres Paula Koenen. Er werd nog een spelletje gespeeld en de muziek verzorgde ik zelf.
Daarna was het lange tijd afgelopen met de radio historie van John van de Rest…
Tot internet zijn intrede deed.
Fotoalbum
Credits foto’s: voornamelijk door Rob van der Woude.
Vanaf het begin van mijn radioactieve periode was ik al snel verbonden met Rob, die dichtbij woonde in mijn wijk Sterrenburg I in Dordrecht. Hij was ook actief op de 27MC en later ook op de radio. Bij Radio Doreo was hij een van de groep d.j.’s die later Radio Starlight zouden gaan vormen. Onder de naam Rob Jones was hij op de radio te horen.
Ook stapte hij net als ik over naar de legale lokale omroep TROM (later RTV Dordrecht), waar hij vele jaren actief is gebleven.
Rob was altijd actief (pers-) fotograaf en is dat momenteel nog steeds.