Eenzaamheid

Net na een megalomaan groot artikel over mijn belangrijkste ‘stokpaardje’ in deze blog (seksualiteit) word ik met mijn neus wederom op de keiharde feiten gedrukt.
Ik kan schrijven wat ik wil.
Ik kan ‘roepen’ wat ik wil. Waar dan ook in de mij beschikbare media.
Ik kan ‘praten als Brugman’, tijdens cursussen, zeldzame persoonlijke gesprekken, voorheen met ‘hulpverleners’ en (zogenaamde) behandelaars…
Uiteindelijk lijkt niemand er iets mee te kunnen.
Ik kon mijn ‘ei’ weer kwijt.
Als er al iemand heeft geluisterd…
Als er al iemand het geduld heeft kunnen opbrengen om een groot artikel te lezen, dan krijg ik hooguit een knikje van ‘begrip’ of ‘respect’.
Of een klikje op de ‘Like-button’ in de sociale media waar ik het artikel heb gelinkt.
Maar daarna stopt het.
Hoewel ik in vrijwel al mijn (langere; meer diepgaande) artikelen oproep tot discussie, debat of tenminste een mogelijkheid om meer uitleg te geven als er vragen zijn.
En dat die er zijn weet ik zeker.
Of in ieder geval ‘vraagtekens’ waar ik nou eigenlijk helemaal mee bezig ben!
Ik weet ook zeker dat het grootste deel van de mensen die mijn artikelen zijdelings zien langskomen direct al afhaken om er überhaupt iets van te gaan lezen.
Het boeit de meesten niet. Het lijkt een ‘ver van hun bed show’.
Mijn artikelen lijken nauwelijks raakvlakken te hebben bij de meeste mensen.
Bizar!
Terwijl het wel meestal over onderwerpen gaat waar die hele mij omringende maatschappij een stevige mening over heeft! En ik weet vrijwel zeker dat die mening meestal niet op één lijn ligt met die van mij. Dan verwacht je toch (na zoveel jaren…) enig weerwoord.
Want dit is niet iets van de laatste jaren.
Ik schrijf al heel mijn bewuste leven en mijn stellingen en meningen liggen blijkbaar vaak op de grens van de maatschappelijk aanvaarde normen en waarden (of daar zelfs overheen…) dus ik ben hieraan natuurlijk al wel gewend.
Niet voor niets benoem ik mezelf al vele jaren als die ‘ene zandkorrel in de woestijn’.
Echter… Al die andere ‘korrels’ doen eigenlijk precies hetzelfde!
Roepen en gehoord willen worden!
Om zich dan meestal aan te sluiten bij een groep min of meer gelijkdenkende korrels.
Ook al moet de specifiek eigen mening dan afzwakken of zelfs wijken.
Maar dan staan ze in ieder geval niet meer helemaal alleen in de woestijn.
Want alleen staan maakt eenzaam. En ‘eenzaamheid’… Is voor velen het ergste wat er bestaat.
Het kan zelfs ziekmakend zijn!
Tja…
Waarom blijven er dan toch nog zo veel misverstanden tussen mensen?
Zo veel uitvergrote tegenstellingen?
Waarom is de toenemende ‘polarisatie’ in de maatschappij momenteel dan zo actueel?
En waarom leidt die polarisatie juist tot eenzaamheid omdat ‘we’ elkaar niet meer kunnen of willen begrijpen? En dus niet meer naar elkaar luisteren?
Ziet dan niemand dat we op die manier in een vicieuze cirkel belanden?
Met als ernstig gevolg: een steeds grotere eenzaamheid in de maatschappij?

Hoog tijd voor wat meer uitleg over de ware eenzaamheid die ons momenteel beheerst.

#jebentnietalleen

Hier heb ik het al over gehad toen ik schreef over ‘The Passion’.
Het thema rond de vertolking van het Paasverhaal sloot dit jaar aan op de (verontrustende) berichten in de media over de toenemende eenzaamheid in veel stedelijke gebieden.

RIVM: Eenzaamheid per gemeente 2016

Omdat ‘The Passion’ nu in Dordrecht werd georganiseerd en deze stad bovengemiddeld scoort op het gebied van eenzaamheid, bedacht de Gemeente Dordrecht om dit thema direct te koppelen aan een speciaal (nieuw) beleid tegen eenzaamheid.
De gelijknamige website van mijn Gemeente heb ik al een poosje gelinkt in mijn lijstje ‘Sites die ik volg’.
Ik weet niet zeker of dit blijft staan…
Net zoals zo veel maatregelen om ‘het volk’ van dienst te zijn, lijkt dit initiatief op voorhand niet erg succesvol.
Het is natuurlijk tot stand gekomen door in eerste instantie een ‘projectgroep’ op te zetten met een handjevol medewerkers van de Gemeente. Die zullen ongetwijfeld contact hebben opgenomen met diverse externe maatschappelijke instanties om daaraan mee te werken.
De website op zich is al een simplistisch bombastisch vertoon zonder inhoud.
In een te groot lettertype wil de Gemeente natuurlijk hoog van de (Grote Kerk) toren blazen dat het eenzaamheidsprobleem erkend wordt en dat er alles aan gedaan zal worden om dit te doorbreken.
Door het promoten van diverse al bestaande initiatieven om mensen bij elkaar te brengen en om aan te zetten om nieuwe ideeën hiervoor te lanceren.
Het klinkt allemaal leuk maar zoals ik er tegenaan kijk (als NIET eenzame Dordtenaar!) lost dit initiatief weinig op.
De amateuristische eerste insteek wekt bij mij in ieder geval direct al een tegengevoel op.
De site is zeer onhandig – Waarom zo grote letters? Denkt de Gemeente dat er alleen maar zielige oude en bijna blinde sociaal gestoorden zullen kijken naar de website? – en bevat verouderde informatie. Zo worden nog steeds activiteiten uit het verleden vermeld en moet je eindeloos zoeken naar nieuwe, die naarmate de tijdlijn verloopt schaars blijken te zijn.
Slechts een paar steeds dezelfde dingen worden vermeld. Nutteloos.
Daarnaast kan je nergens een mogelijkheid vinden hoe je contact met de makers op kunt nemen!
Er is alleen een contactformulier beschikbaar om een nieuwe activiteit aan te melden.
Simpelweg vragen stellen of proberen contact op te nemen kan niet.
Omdat ik het Twitter-account @GemDordrecht in mijn lijst heb staan en ik daar een fout op de site aangaf, werd dit binnen de Gemeente doorgegeven aan iemand van de projectgroep.
Die me daarna heeft gemaild dat de fout is aangepast. Zo heb ik ook het directe mailadres van de projectgroep gekregen. Ik pleitte meteen voor een betere mogelijkheid tot communicatie op de website. Dit werd beaamd en er zou inderdaad hieraan gewerkt worden.
Dat is nu al enkele weken geleden en er is op dit moment nog helemaal niets veranderd.
Terwijl de ‘hype’ rond ‘The Passion’ nu wel is weggeëbt en de aandacht voor ‘#jebentnietalleen’ dus ook…
Het zal natuurlijk zo zijn dat het onderwerp op diverse agenda’s van Gemeentelijke en maatschappelijke overlegstructuren staat en dat men zal proberen het probleem onder de aandacht te brengen en te houden.
Maar zoals het meestal gaat met die ‘ambtelijke molens’…
Hier zullen jaren overheen gaan voordat eventuele maatregelen effectief worden en hier wordt de huidige generatie eenzamen niet mee geholpen.
Wie daar namelijk echt mee zit… heeft NU hulp nodig.
Jammer weer… Maar ook deze manier van werken is mij niet vreemd.
Zoals iedereen weet heb ik inmiddels wel de nodige ervaring met diverse instanties…

Maar is het probleem dan echt zo ernstig in de maatschappij?

Toen er in de regionale katern van mijn Algemene Dagblad uiteraard wat artikelen verschenen over dit onderwerp, mede vanwege ‘The Passion’, kwamen daar gemengde reacties op.
Enerzijds mensen die het probleem ‘eenzaamheid’ herkenden.
Maar ook anderen die dat maar onzin vonden en ‘eenzaamheid’ vooral ‘tussen de oren’ vonden zitten. Ze adviseren mensen die zich eenzaam voelen meestal met: “Ga d’r eens uit! Maak een gezonde wandeling! Kom van die bank af! Er is zat te doen overal! Stel je niet zo aan!”
En meer van die eigenlijk denigrerende oneliners…
Eenzaamheid wordt door de meeste mensen (die zich uiteraard niet eenzaam voelen; ze kennen dat gevoel helemaal niet!) alleen maar erkend bij bejaarden die simpelweg niemand meer om zich heen hebben en misschien ook niet meer goed uit de weg kunnen om ergens te gaan.
Misschien wel in een verzorgingssituatie moeten verkeren.
Die kunnen eenzaam zijn.
Maar ‘gewone’ volwassen of zelfs jonge mensen? Onzin!
Helaas zijn dit hardnekkige vooroordelen die moeilijk te doorbreken zijn.
Als ik je zeg dat zelfs jongeren op drukke scholen, uit ‘normale’ drukke gezinnen, eenzaam kunnen zijn? Geloof je me dan niet? Het komt voor.
In grote mensenmassa’s op straat kunnen eenzame mensen lopen.
Gezonde, niet eens door gezondheid of financiën beperkte mensen kunnen eenzaam zijn.
Eenzaamheid is een gevoel wat al kan optreden als je als individu jezelf onbegrepen voelt.
Als je denkt alleen te staan tussen mensen die ‘anders’ leven dan jij kunt of wilt.
Depressieve mensen waren meestal eerst eenzaam.
Omdat ze niet of nauwelijks konden praten met mensen die de reden van hun negatieve gevoelens konden begrijpen. Ze stonden alleen en voelden zich heel erg eenzaam.
Juist door het sterk gegroeide individualisme, waarin mensen veel vaker zelf verantwoordelijk zijn voor alle aspecten in hun leven en waarin de hectiek van de hedendaagse maatschappij vooral in druk bevolkte gebieden de grootste eisen stelt aan ons gedrag, kunnen mensen de ‘boot’ missen. De draad kwijt raken. Niet meer weten bij wie ze terecht kunnen met hun problemen.
Dan ontstaat eenzaamheid.

Natuurlijk zijn niet alle mensen er zo erg aan toe als wat ik hierboven beschrijf!
Daarom maakt het RIVM ook de onderverdeling in ‘Ernstige’, ‘Sociale’ en ‘Emotionele’ eenzaamheid.
De eenzaamheid van die oudere waarvan de partner recent is overleden maar die nog wel in staat is om dingen te gaan ondernemen, zal gebaat kunnen zijn bij de vele activiteiten die voor (eenzame) ouderen georganiseerd worden.
Alles hangt natuurlijk ook gewoon af van de persoon in kwestie.
Niet iedere oudere vindt het ook leuk om ‘gezellige’ bingo-, dans- of kaartavonden te beleven.
En niet iedereen houdt van die toffe ‘reisjes langs de Rijn’…
Er zijn nu eenmaal ook mensen die hun hele leven gewend waren en prettig voelden om in hun kleine kring zelfstandig te functioneren.
Als die kring door omstandigheden is weggevallen en de mogelijkheden om zelf nog nieuwe dingen te gaan ondernemen beperkt worden door gezondheid of financiën, dan zou zou iemand zich best wel eenzaam kunnen voelen.

Tot die laatste categorie zou ik mezelf wel kunnen rekenen.
Ik ben als enig kind in een al snel ‘gebroken’ gezin redelijk zelfstandig opgegroeid.
Er was vanaf een bepaalde leeftijd niemand en moest eigenlijk alles altijd zelf doen.
Door werk en voor mij leuke tijdvullende hobby’s kwam ik voortdurend in aanraking met mensen en had ik nooit een acuut gevoel van eenzaamheid.
Alleen het gemis aan de warmte en liefde van een partner maakte me wel eens eenzaam…
En nadat deze relatie niet kon voortduren en ik door de genoemde omstandigheden (gezondheid en financiën) vrij abrupt opnieuw ‘alleen’ ben komen te staan zonder voldoende ‘zinvolle bezigheden’, kan je zeggen dat ik eenzaam zou kunnen worden. Maar zo voel ik dat zelf niet.
Soms wel ‘verloren’ en ‘in de steek gelaten’ omdat ik veel dingen niet meer kan doen die ik eigenlijk nog wel zou willen en er niets of niemand is die dat probleem voor me kan oplossen.
Of het zou een gewonnen miljoentje op de bank moeten zijn en een huisslavin… Hahaha!
Je zult begrijpen dat ik me redelijk heb kunnen conformeren aan de nu eenmaal ontstane omstandigheden en dat ik daar aardig over kan relativeren…
Dat heb ik een poos overigens niet goed gekund.
Ik zag mijn leven als redelijk zinloos verder en had drank nodig om alles nog een beetje ‘leuk’ te laten voelen.
Ook die fase heb ik gehad en grotendeels achter de rug.
Het is nog steeds niet ideaal natuurlijk omdat ik nog niet ‘bejaard’ genoeg ben om gebruik te mogen maken van bepaalde hulpvoorzieningen en financieel gezien hangt er nog altijd een ‘zwaard van Damocles’ boven mijn hoofd.
Als mijn uitkeringsstatus stabiel zou zijn en de instanties me verder inderdaad met rust zouden laten, dan zou ik daar prettiger bij voelen.
Maar een gevoel van eenzaamheid wat mijn leven negatief beïnvloedt heb ik eigenlijk nooit echt gekend.

Ik heb ook niet voor niets regelmatig geschreven over het labeltje ‘kluizenaar’ wat ik wel eens op mezelf durf te plakken.
Maar dat geldt dus puur voor mij persoonlijk.
En ook ik heb heus wel mijn behoeften aan sociale interactie! Dat mis ik al sinds ik heb moeten stoppen met werken.
Daarom zoek ik tegenwoordig dan weer naar nieuwe wegen die ik kan (of mag…) bewandelen en enige interactie naar aanleiding van de door mij vaak benoemde onderwerpen in deze blog zou zeker welkom zijn. 🙂

Door mijn eigen ervaringen en door de situaties van veel lotgenoten te hebben gehoord en gelezen, denk ik wel dat ik het gevoel van eenzaamheid kan begrijpen.
Ik zal dus niet zo snel tegen iemand durven zeggen: “Joh… ga eens wat doen! Het zit tussen je oren. Je moet ‘gewoon’ anders denken.”
Want ondanks dat ik de gelijknamige training bij Vivenz heb gevolgd (‘Anders Denken’) en ik zelf door daadwerkelijk anders te zijn gaan denken uit mijn eigen ‘put’ ben gekropen, weet ik ook donders goed dat het voor sommigen onmogelijk lijkt. Dat zou ik nooit durven onderschatten!
Ook daarom zou ik het geweldig vinden om anderen een klein beetje te kunnen helpen door alleen al af en toe met ze te praten. Als er voldoende raakvlakken zijn dan is dat voor mij geen probleem.
Zelf heb ik altijd veel baat gehad door alleen al over mijn problemen te kunnen praten!
Geen enkele ‘bewezen’ methode van hulpverleners heeft ooit het verschil kunnen maken.
De oplossingen (voor zover die er kunnen zijn) heb ik altijd zelf gevonden en toegepast.
Maar alle gesprekken waren meestal goud waard.
En als ik daarmee anderen eventueel ook nog een beetje zou kunnen helpen in hun eenzaamheid dan is dat alleen maar dubbel meegenomen!

Eenzaamheid wordt eigenlijk ook gecreëerd door de maatschappij zelf!
Niet alleen de persoonlijke omstandigheden zoals ziekte, verlies van familie of vrienden, eigen persoonlijkheid en leeftijd zijn altijd de enige oorzaken van eenzaamheid.
Het is meestal een combinatie van factoren waarbij de maatschappij een grote rol speelt.
Mensen met problemen (van welke aard dan ook; technisch, maatschappelijk, gezondheid, financieel, etc.) worden meestal verplicht zelf uit te zoeken hoe ze het kunnen oplossen.

Het begint al bij je eigen gezondheid.
Vroeger ging je met gezondheidsproblemen naar je huisarts. Deze kende je meestal vrij goed als je daar al jaren patiënt bent.
Tegenwoordig heeft de huisarts geen enkele band meer met de mensen in zijn of haar praktijk.
Meestal hebben huisartsen ook geen eigen praktijk meer maar werken ze in een collectief samen met anderen in een ‘huisartsenpraktijk’ of ‘gezondheidscentrum’.
Wie jij bent… telt niet meer mee.
Daar gaat het al fout…

En bijvoorbeeld een van de meest belangrijke zaken in een mensenleven: werk zoeken!
Hoe belangrijk is dit…
Vroeger (in mijn jongere jaren) bestond er een ‘Arbeidsbureau’.
Voor mensen die uiteraard werkloos waren en aan een baan wilden komen.
Daar werd behalve een databank bijgehouden (op papier… computers waren er nog niet!) met beschikbare vacatures, samen met een persoonlijke bemiddelaar gekeken naar je mogelijkheden om aan een baan te komen. En zelfs moeite gedaan die voor je te vinden als je daar zelf moeite mee had. En als je een opleiding tekort kwam, hierin soms voorzien of geadviseerd.
Je werd echt persoonlijk geholpen en veel mensen zonder connecties en zonder goede assertieve eigenschappen hadden hier echt behoefte aan!
Ik heb hier een jaartje mogen werken om ervaring op te doen dus ik weet waar ik het over heb!
Tegenwoordig sta je hier ook helemaal alleen voor.
Er is zogenaamd genoeg te vinden op internet en er wordt direct na de middelbare school gepropageerd om zo snel mogelijk te gaan ‘netwerken’. Het ‘toverwoord’!
Mensen zonder (groot) persoonlijk ‘netwerk’ aan (virtuele) kennissen en vrienden hebben veel minder kansen om snel een baan te vinden.
Als je daar niet goed in bent? Of dit gewoon echt helemaal niet leuk vindt? Jammer dan.
In sommige gevallen wordt dit als een verwijt beschouwd dat je willens en wetens bewust niet wil meewerken aan het zoeken van een geschikte baan. Met een korting op je uitkering als gevolg…
Alleen schrijnende gevallen en (bewezen) kansarme groepen worden soms wel eens geholpen door instanties als het UWV. Uiteraard tijdelijk want anders kost je weer te veel…
Hoe veel mensen hierdoor buiten de boot zijn gevallen of een baan hebben geaccepteerd waarin ze zich helemaal niet goed voelen (met de nodige desastreuze persoonlijke gevolgen van dien) wordt er niet bij verteld.

Maar zo kan ik doorgaan met het vullen van misschien wel 10 papieren A4tjes aan voorbeelden waarin mensen tegenwoordig nergens meer mee geholpen worden.
De maatschappij gaat uit van de eigen verantwoordelijkheid. Van zelfredzaamheid.
Alleen uitzonderingen die in vooraf bepaalde en duidelijke ‘hokjes’ passen, worden soms nog geholpen.
Het zijn juist de onzichtbare eenzame mensen die (nog) in geen enkel hokje zitten die hulp nodig hebben! Deels omdat ze gewoon niet weten wat ze moeten doen en deels omdat ze niet in een hokje willen zitten.
Individualisme wordt sterk gestimuleerd. Zolang je maar wel met de stroom mee blijft gaan en doet wat er maatschappelijk van je verwacht wordt. Doe je dat niet dan pas je eigenlijk niet in het systeem…
Eenzaamheid is dus ook een groot maatschappelijk probleem.
Daarom begrijp ik de ‘inspanningen’ van de overheid wel.
Hun ‘geweldige systeem’ faalt en begint meer slachtoffers te eisen naarmate de complexiteit toeneemt.
Op dit moment onderschatten ze dat nog en proberen ze de boel ‘op te lappen’ met politiek correcte uitspraken en (halfslachtige pogingen tot) maatregelen.
We zullen zien hoe de cijfers er over een jaar of 10 uitzien… Ik vrees het ergste.

Conclusie?

Hoewel ik dit artikel niet ‘document-waardig’ genoeg acht om er een afsluitende conclusie aan te verbinden, wil ik toch besluiten met een ‘soort van’…
Omdat ik namelijk zelf al heel lang geleden heb besloten om geen deel te willen uitmaken van een ‘maatschappelijke gemeenschap’ waarin ik me niet thuis voel.
Met alle respect voor de grote massa die daar (gewoon) wel genoegen mee neemt en al dan niet de nodige moeite doet om daarin ‘goed’ te functioneren!
Gelukkig (voor de wereld) hebben de meeste mensen daar ook geen enkel probleem mee.
Ze nemen alles om zich heen als vanzelfsprekend en ‘normaal’ aan om daarin mee te draaien.
Wat voor onzin dit uiteindelijk ook betekent.
Als ze zich maar ‘gelukkig’ voelen in hun eigen situatie.
Met goede vrienden, voldoende financiële middelen om leuk te kunnen leven, voldoening in hun werk of andere dagelijkse bezigheden en tevreden met alles (of toch in ieder geval het meeste) wat het leven hen biedt. Proficiat! Je bent een goed mens en vermoedelijk heb je geen last van eenzaamheid.
Voor die ‘tevreden massa’ hoop ik uiteraard dat er niet te veel ‘kinken in de kabel’ komen en hun verwachtingspatroon uitkomt zolang ze leven.
Helaas geldt dit voor velen echter niet en komen er wel degelijk ‘kinken’.
Afhankelijk van de hoeveelheid en zwaarte aan tegenslagen en hoe we als persoon kunnen verwerken, kan dit voor meer of minder persoonlijke problemen zorgen.
Problemen die kunnen leiden tot ziekte (voornamelijk mentaal), groeiende frustratie, angst voor de toekomst en… eenzaamheid, als we geen (eenvoudige) uitweg meer zien.
Misschien heb ik door ervaring met diverse grote tegenslagen rondom mij heen (bij directe familie) al de nodige voorzorgsmaatregelen getroffen… Puur onbewust en bedoeld om zelf overeind te blijven in een wereld om me heen die steeds minder aansloot op mijn gevoelens.
Hoe meer ik daarover ging nadenken, filosoferen en ‘Overdenken’, hoe meer ik tot de conclusie kwam dat ik nergens op moest rekenen dan alleen… op mezelf.
Dat kan natuurlijk nooit voor de volle 100%!
Zo kan ik mezelf fysiek niet helpen als ik slechte bloedvaten blijk te hebben…
Omdat ik geen affiniteit heb met diverse handwerk en techniek ben ik afhankelijk van hulp van buitenaf en van voldoende financiële middelen om technische problemen op te lossen.
Daarnaast ben ik van nature geen fanatieke ‘overlever’, bulkend van de avonturiersdrang en dus niet in staat om zelfvoorzienend te worden.
Eigenlijk ben ik daar ook te lui voor… 😛
Daarom heb ik voor mezelf een strategie ontwikkeld waar ik zo zelfstandig mogelijk mee kan (over-) leven. In alle opzichten.
Opstapelende tegenslagen hebben me de laatste jaren wel aan het wankelen gebracht.
Maar ook die hebben me niet van mijn ‘geloof’ kunnen afhouden.
Eigenlijk hebben ze ervoor gezorgd dat ik alleen maar sterker ben geworden.
Eenzaamheid ken ik dus nog steeds niet.
Hoe veel ik dan ook mis, zeker de laatste jaren: ik conformeer me aan wat ik nog wel heb en ik kan daarmee verder.
Verder… met De Rest van het Avontuur… zolang er nog een Rest overblijft.

Ik wens iedereen een eigen ‘strategie’ toe, geheel en alleen op de eigen persoonlijkheid en gewenste situatie gericht. Daar kan feitelijk helemaal niets of niemand je mee helpen! Alleen jijzelf. 🙂